Podręcznik Badacza Tajemnic (Kompendium Wiedzy Gracza) – polska edycja

Data wydania:

  • edycje amerykańskie – 1993 (wznowienia w 1994, 1997, 1998)
  • edycja polska – 1998

Autorzy:

  • Edycja amerykańska:

Tekst: Keith Herber, John Crowe, Kenneth Faig Jr., Justin Hynes, Andrew Laman, Paul McConell, Anne Merrit, Gary O’Connell, Kevin Ross, Gregory Rucka, Lucya Szachnowski i William A. Workmann
Ilustracja na okładce: John T. Snyder
Ilustracje między rozdziałami: Paul Carrick
Dodatkowe ilustracje: Earl Geier
Projekt i redakcja: Shannon Appel
Redaktor wydania: Keith Herber
Opracowania graficzne: Shannon Appel
Korekta: Sharon Herber

  • Edycja polska:

Przekład: Piotr Idzik
Redakcja: Miłosz Brzeziński, Rafał Nowocień
Korekta: Elżbieta Szelest
Opracowanie grafiki: Jarosław Musiał
Skład komputerowy: Tomek Fruń

  • Wydawca:
    • amerykańska wersja – Chaosium, Inc.
    • polska wersja – Wydawnictwo MAG.

Opis dodatku:

Podręcznik Badacza Tajemnic był bardzo wyczekiwanym przez graczy dodatkiem do Zewu Cthulhu. Nie ma co ukrywać – nie tylko w roku 1998, kiedy to ukazał się na naszym rynku, ale i w obecnych czasach może okazać się bardzo przydatny. Szczególnie, iż polskie wydawnictwo Galmadrin powzięło plan przejęcia pałeczki po Magu. Z tego co wiadomo, różnice pomiędzy mechaniką wersji 5.5 (rok 1998) a 6.0 (2011?), która zostanie wydana w naszym kraju (miejmy nadzieję, że niedługo) są zaledwie kosmetyczne. Warto również wspomnieć, iż zapowiadana na sierpień 2011 roku edycja 7.0 praktycznie nie zmienia żadnych istotnych elementów. Patrząc z drugiej strony, po co poprawiać coś, co jest niemal doskonałe pod względem treści? No dobrze, ale dlaczego ten podręcznik jest aż tak wielkim obiektem pożądania? Sprawa jest bardzo prosta. Większość dodatków (zarówno tych oryginalnych, jak i tych krajowych), takich jak: księgi strażników, potworów, kampanie i wszelakie podobne materiały, adresowane były w głównej mierze do Strażników Tajemnic. Ktoś, kto do tej pory grał, a nie chciał psuć sobie przyjemności z odtwarzania postaci, musiał zadowolić się kilkoma rozdziałami z podstawki i może jakimś przelotnym rzutem oka na resztę podręczników.

Ten dodatek zmienia wszystko i to diametralnie. Gracz wreszcie dostaje jakiś oręż. Tylko spokojnie, nie mówimy tu o czymś na kształt Cyberpunkowych Chrombooków (katalogów z bronią). O nie! Prowadzący postać dostaje o wiele lepsze narzędzie do wykorzystania na sesjach, mianowicie wiedzę. Może ona pomóc nie tylko w rozwiązywaniu zagadek, ale również pozwolić graczowi bardziej wczuć się w postać, a co za tym idzie – o wiele głębiej odczuwać kalejdoskop uczuć i wrażeń, jakie niesie ze sobą sesja w Zew Cthulhu.

Podręcznik podzielony jest na kilka rozdziałów, które w trakcie czytania zdradzają bogactwo treści zawarte na tych zaledwie 125 stronach.

Na Część Pierwszą składają się dwa rozdziały. Szalone lata XX zawierają w sobie opis Ery Jazzu, czyli wszystkich socjologicznych zmian, jakie miały miejsce w tamtym okresie. Zostały tam również umieszczone istotne fragmenty o polityce, ekonomi, czy nawet obowiązującym wówczas ubiorze. Otrzymujemy ciekawe spojrzenie na to, co wtedy było ważne i popularne. Nie muszę dodawać, jak przydatna jest znajomość powyższych faktów dla odpowiedniego odgrywania postaci i wczucia się w klimat tamtych czasów. Chronologia lat 1920 (swoją drogą, tytuł rozdziału graniczy z poprawnością językową) przedstawia rok po roku najważniejsze wydarzenia, jakie miały miejsce na całym świecie. Niestety, uwaga autorów skupia się jak zwykle na Ameryce. Pojawiają się tu także ramki, przewijające się przez całą dalszą część podręcznika. Zawierają wiele ciekawych informacji z dziedziny sportu, filmu, literatury i muzyki. Wykorzystując je, sprytny gracz może nadać nieco autentyzmu swojej postaci. Polecam uwadze wszystkich czytelników.

Część Druga – Odgrywanie roli Badacza, to wbrew pozorom nie kopia informacji zawartych w głównym podręczniku, ale jej rozwinięcie. Mamy tutaj instrukcję tego, jak powinno wyglądać życie Badacza Tajemnic, aspekty, o których często zapomina się, tworząc kolejną kalkę Indiany Jonesa. Następnie natrafimy na rozdział o zawodach, jakie postać może wykonywać. Widać w nim jak na dłoni ogrom pracy autorów, gdyż mamy oszałamiająca ilość propozycji. To, co zostało zaprezentowane w podręczniku głównym, niezależnie nawet od wersji, jest zaledwie namiastką bogactwa, jakie znajduje się na kartach tego dodatku. Nie można nie wspomnieć o ramkach i w tym rozdziale. Tym razem przedstawiają nam krótkie, acz treściwe życiorysy znanych osobistości tamtych czasów. Warto zauważyć, że są to osoby prawdziwe, a nie bohaterowie literaccy. Część ta zawiera również szablon tworzenia postaci, dokładnie taki, jak w Zewie Cthulhu – przejrzysty i bardzo pomocny. Przewracając kolejne strony, znajdziemy jeszcze opis poszczególnych umiejętności, czyli tym razem kopię tego, co znajduje się w podręczniku głównym.

Narzędzia do wykonywania zawodu, czyli Część Trzecia podręcznika, obejmuje wszystko, co potrzebne jest wnikliwemu Badaczowi Tajemnic do odkrywania kolejnych zagadek, tudzież obrony przed nieobliczalnymi następstwami wtykania nosa w nie swoje sprawy. Wszak w Zewie nigdy nie wiadomo z kim się akurat zadarło. Tytuły kolejnych rozdziałów mówią same za siebie. Badania i Źródła informacji, podzielone na takie akapity, jak Archiwa Publiczne, Gazety, Biblioteki i muzea. Dodatkowo umieszczona została dwustronicowa ramka o gazetach z całego świata i stowarzyszeniach prasowych, uzupełniająca komplet wiadomości z dziedziny zdobywania potrzebnej graczom wiedzy. Mamy również ramkę o Konsultantach – NPC, którzy mogą występować również jako rodzina, czy przyjaciele danej postaci i pomagać w kolejnych przygodach. Następnie możemy przeczytać podrozdział o Transporcie i Podróżach. Uzyskamy w nim informacje, jak poruszać się w mieście i poza nim. Dodatkowo dostajemy również opis samochodów i innych pojazdów kołowych, które przydadzą się w ucieczce przed rozwścieczoną bandą Cthulthystów, czy głodnymi Mrocznymi Młodymi. Autorzy nie ograniczyli się tylko do tego, co na dwóch czy czterech kółkach. Dodali opisy łodzi i samolotów. Zatem nie tylko Lovecraft Country jest w zasięgu naszych Badaczy, ale i cały świat! Teraz coś dla tych, co nie rozstają się z bronią. Przypomina to nieco wspomniany przeze mnie wyżej Chrombook. Mamy dokładne tabele tego, co można kupić, gdzie i jak, no i oczywiście w jakim kalibrze… Znajdziemy tu multum informacji o narzędziach robienia krzywdy nie tylko bliźnim, ale i innemu bluźnierczemu tałatajstwu (Czy jednakże to tałatajstwo sobie coś z tego zrobi? To już tylko sam Azathoth raczy wiedzieć!). Na ostatnią część podręcznika przypada, wzięty pod lupę, najczęściej chyba wykonywany i ulubiony przez Graczy zawód w Zewie – detektyw. Niezależnie, czy będzie to prywatny łaps, czy śledczy, piastujący ciepłą (?) posadkę państwową – ich metody działania aż tak bardzo się nie różnią. W tym rozdziale przyjdzie nam się dowiedzieć, jak uprzykrzyć życie Mistrzowi Gry, zadając najwłaściwsze pytania i patrząc się w najodpowiedniejszą stronę, w jak najbardziej odpowiednim czasie…

Potem jeszcze tylko zostaje nam indeks zawodów – bardzo przydatna rzecz, trzeba przyznać. No i karta postaci w edycji 5.5.

Podręcznik ten, jak żaden inny, kierowany jest do Graczy, a zdecydowanie mniej przydaje się Mistrzom, chociaż ci znajdą tutaj wiele ciekawych NPC-ów do wykorzystania. Na podziw zasługuje ilość zawodów, które można znaleźć na kartach Podręcznika Badacza Tajemnic oraz wskazówek, jak daną postać ciekawie poprowadzić. Dodatek zdecydowanie wart zakupu…

Ciekawostki:

  • do polskiej edycji (w amerykańskiej tego błędu nie popełniono), przy określaniu Wykształcenia postaci podano współczynnik 3k6+6, co przy idealnych rzutach prowadzi do powstania drugiego Einsteina na karcie postaci… Miało tam być oczywiście 3k6+3…
  • jest to pierwszy podręcznik kompatybilny z Zewem Cthulhu w wersji 5.5, który ukazał się w tym samym roku…

Wojciech Kobza