Dedykacja: dla Samuela Lovemana (ostatecznie ukazało się bez dedykacji)
Data powstania: marzec 1922
Data i miejsce pierwszej publikacji: maj 1923, „The National Amateur”, wol. 45, nr 5
Amerykańskie oraz angielskie wydania książkowe:
Polskie wydania:
Jako Hypnos:
Uwagi:
Pewien rzeźbiarz pomaga na stacji kolejowej nieznajomemu, który padł nieprzytomny. Wkrótce zostają przyjaciółmi i prowadzą niezwykłe eksperymenty z narkotykami, aby zbadać „potężny i o wiele bardziej przerażający wszechświat niewytłumaczalnych istnień i podświadomości; wszechświat znajdujący się głębiej niż materia, czas i przestrzeń, którego obecność podejrzewamy jedynie w niektórych fragmentach naszych snów (…)” (Sny o terrorze i śmierci, s. 134). Jeden z nich w dostrzega we śnie coś potwornego i od tamtego momentu obaj starają się nie zasnąć.
Pomysł na nowelę Lovecraft zapisał w notatniku (wpis 23 – „Człowiek, który nie chce spać – nie śmie zasnąć – bierze narkotyki, by nie zapaść w sen. Ostatecznie zasypia – i coś się wydarza – Motto z Baudelaire’a str. 214” [Koszmary i fantazje, s. 95]).
Głębokiej analizy Hypnosa dokonał Steven J. Mariconda w artykule pt. Hypnos: Art, Philosophy and Insanity w książce On the Emergence of „Cthulhu” and Other Observations (1995). Twierdzi tam, zresztą słusznie, że Hypnos w dużej mierze wiąże się z teorią estetyki Lovecrafta. HPL twierdził, iż artysta jest swego rodzaju medium między zwykłymi ludźmi a światem cudów, nieuchwytnym dla większości. W Hypnosie „narrator artysta oraz jego przyjaciel (który, choć sam nie będąc artystą, przedstawia sobą tak transcendentne piękno, że sam stanowi dzieło sztuki) bluźnierczo próbują przenieść tę koncepcję estetyki w dziedzinę świata rzeczywistego (…)” (H.P. Lovecraft. Biografia, s. 465-466).