The Thing on the Doorstep

Data powsta­nia: 21-24 sierpnia 1933

Data i miej­sce pierw­szej publi­ka­cji: styczeń 1937, „Weird Tales”, wol. 29, nr 1

Ame­ry­kań­skie oraz angiel­skie wyda­nia książkowe:

• The Out­si­der and Others – 1939
• The Best Super­na­tu­ral Sto­ries of H.P. Love­craft – 1945
• The Dun­wich Hor­ror – 1945
• The Haun­ter of the Dark and Other Tales of Hor­ror – 1951
• The Dun­wich Hor­ror and Others – 1963
• The Dun­wich Hor­ror – 1963
• 3 Tales of Hor­ror – 1967
• The Best of H. P. Love­craft: Blo­od­cur­dling Tales of Hor­ror and the Maca­bre – 1982
• Craw­ling Chaos: Selec­ted Works 1920–1935 – 1993
• More Anno­ta­ted H. P. Love­craft – 1999
• The Thing on the Door­step and Other Weird Sto­ries – 2001
• Black Seas of Infi­nity – 2001
• H.P. Love­craft: Tales – 2005
• Necro­no­mi­con: The Best Weird Fic­tion of H.P. Love­craft – 2008
• The Dun­wich Hor­ror – 2008
• An H. P. Love­craft Antho­logy: More Than 50 Weird Tales – 2008
• H.P. Love­craft: The Fic­tion – 2008
• Masters of the Weird Tale – 2008
• At the Moun­ta­ins of Mad­ness and Other Weird Tales – 2009
• Weird Wri­tings of H. P. Love­craft – 2010
• H.P. Love­craft: The Complete Fic­tion – 2011
• The Love­craft Library, Volume 1: Hor­ror Out of Arkham – 2011
• Great Tales of Horror – 2012
• The Complete Cthulhu Mythos Tales – 2013
• The Centipede Press Library of Weird Fiction: H. P. Lovecraft – 2014
• The New Annotated H. P. Lovecraft – 2014
• The Complete Fiction of H.P. Lovecraft – 2014
• H. P. Lovecraft’s Collected Fiction: A Variorum Edition – 2015
• Lovecraft Illustrated: The Haunter of the Dark – 2016
• The H.P. Lovecraft Collection – 2017

Pol­skie wydania:

Jako Potwór na progu [przekłady Fran­ci­szka Welczara (pseudonim Wandy Błońskiej-Wolfarth)]:

• “Przekrój” nry: 1219 (18 sierpnia 1968) [PRZEGLĄDAJ], s. 10-11; 1220 (25 sierpnia 1968) [PRZEGLĄDAJ], s. 10-11, 15
• HPL Weird Fic­tion — Nie budź drze­mią­cych demo­nów – 1981
• Potwór na progu – 1984
• “Przekrój”, nr 3559 (jesień 2017), s. 42-47

Jako Coś na progu:

• Coś na progu [przeł. Robert P. Lipski] – 1999
• Opo­wie­ści o maka­brze i kosz­ma­rze [przeł. Robert P. Lipski] – 2008
• Naj­lep­sze opo­wia­da­nia, tom 2 [przeł. Robert P. Lipski, przekład poprawiony] – 2008
• Przyszła na Sarnath zagłada [przeł. Maciej Płaza] – 2016
• W górach szaleństwa i inne opowieści [przeł. Robert P. Lipski] – 2017

Uwagi:

Historia Edwarda Derby’ego, poety i pisarza, który w trzydziestym ósmym roku życia poznaje Asenath Waite – swoją przyszłą żonę. Asenath wykazuje niezwykłe zdolności, m. in. hipnotyczne, i wkrótce po ślubie zaczyna dominować nad mężem, wykorzystując go do złowrogich celów.

Głównymi inspiracjami literackimi Czegoś na progu były powieści The Shadowy Thing (1928) H. B. Drake’a oraz Exchange of Souls (1911) Barry’ego Paina. [DALEJ ZNAJDUJĄ SIĘ SZCZEGÓŁY FABUŁY]. Pomysł na utwór zapisał w swoim notatniku pod numerem 158: „Mężczyzna ma strasznego przyjaciela czarownika, który wywiera na niego niezwykły wpływ. Zabija go w obronie własnej duszy — zamurowuje ciało w bardzo starej piwnicy — ALE — martwy czarnoksiężnik (który mówił dziwne rzeczy o duszy oczekującej w ciele) zamienia się z nim ciałami… pozostawiając w piwnicy zwłoki z jego świadomością” (Koszmary i fantazje, s. 110). Ostatecznie mamy do czynienia nie z przyjacielem, a żoną. Warto zwrócić uwagę, że motyw główny jest innym ujęciem problemu przedstawionego w Przypadku Charlesa Dextera Warda.

Bardzo interesująca jest postać Edwarda Derby’ego. Ma dużo cech wspólnych z autorem opowiadania. Szerzej na ten temat można poczytać w biografii S. T. Joshiego na stronach 437-438 oraz 913. Prócz Lovecrafta, w Derbym znajdziemy pewne cechy jego przyjaciela z Kalifornii, Clarka Ashtona Smitha.

Ciekawe są implikacje o charakterze seksualnym wynikające z sytuacji głównych bohaterów – kobieta z duszą mężczyzny w związku małżeńskim z mężczyzną. Wątpliwe jednak, by Lovecraft w jakiś sposób je rozważał czy przywiązał do nich wagę.

Rękopis opowiadania

Maszynopis

Patrz również:

• Bestiariusz: Azathoth, shoggothy, Shub-Niggurath
• Mityczne księgi: Księga Eibona, Necronomicon, Unaussprechlichen Kulten
• Mityczne miejsca: Arkham, Innsmouth, Kingsport, rzeka Miskatonic, Uniwersytet Miskatonic
• Postacie: Abdul Alhazred, Edward Pickman Derby, von Junzt, Kamog, Asenath Waite, Ephraim Waite